بررسی الگوهای همدیدی بر اساس دوره‌های بحرانی آلودگی هوا در وارونگی دمایی شدید شهر تبریز

آلودگی هوا از جنبه‌های مختلف دارای اهمیت است. این مطالعه، با توجه به شرایط حاد آلودگی هوای تبریز و با استفاده از تحلیل سینوپتیکی انجام پذیرفته است. هدف اصلی در این تحقیق بررسی ارتباط الگوهای سینوپتیکی سطح دریا و تراز 500 هکتوپاسکال با وارونگی‏ دمایی و دوره‏های طولانی‌مدت آلودگی شهر تبریز در طی دورة آماری 1387 ـ 1392 است. در این زمینه، برای بررسی کیفیت آلودگی هوا، از شاخص استاندارد آلودگی هوا (PSI) و برای بررسی شدت و عمق وارونگی دمایی از نقشه‏های Skew-T استفاده شد. سپس، نقشه‏های سینوپتیکی این دوره‏ها تحلیل شد. یافته‏های تحقیق نشان می‏دهد هنگامی که سیستم پُرفشاری به صورت مداوم در مقطع چندروزه در منطقه متمرکز می‏شود شدت وارونگی دما به اوج خود می‏رسد. همچنین، به طور کلی، عامل اصلی تقویت‏کنندة وارونگی‏های دمای بسیار شدید و به تبع آن آلودگی‏های بلندمدت ناشی از تداوم سامانة قدرتمند سیبری هم‌زمان با پُرفشار توسعه‌یافته در زاگرس همراه و نیز با تقویت پشتة ارتفاعی تراز میانی جو است که شرایط لازم را برای افزایش پتانسیل آلودگی هوای تبریز فراهم می‏کند. علاوه بر این، وجود زبانه‏هایی از پُرفشار اسکاندیناوی و همچنین ریزش هوای سرد مدیترانه، هرچند خیلی کم، از عوامل دیگر وارونگی دمایی و تشدید آلودگی در برخی از دوره‏های آلودگی است.